بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، در چهار
ماهه نخست سال جاری، ۲۳۹ نفر
در ایران بر اثر مسمومیت ناشی از قرص برنج جان خود را از دست داده‌اند. این رقم در
مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ۶.۷ درصد افزایش یافته است.
به گزارش خبرگزاری مهر، کسانی که به واسطه خوردن قرص برنج در چهارماهه نخست
سال جاری مرده‌اند، ۱۴۰ نفر
مرد و ۹۹ زن بوده‌اند. این در حالی است که شمار مردان فوت شده بر اثر مسمومیت
قرص برنج در مدت مشابه سال قبل ۱۲۹ نفر و شمار زنان ۹۵ نفر بوده است.
در چهار ماهه نخست سال جاری بیشترین تلفات
ناشی از مسمومیت با قرص برنج به ترتیب با ۹۹ نفر در استان تهران، ۳۳ نفر در استان مازندران، ۲۹ نفر در استان گیلان و ۱۳ نفر در استان لرستان گزارش شده است.
برخی از قربانیان قرص برنج قصد خودکشی داشته
اند. برخی دیگر به دلیل استفاده نادرست مانند نگهداری از برنج خانگی از آن استفاده
کرده اند و به مرگشان انجامیده است.
در این میان گروه سومی هم هستند که بر اثر
مصرف قرص برنج به جای قرص نشاط آور جان خود را از دست می دهند. آنها کسانی هستند که
آن را به جای قرص فسفید آلومینیوم تحت عنوان اکستاسی می‌خورند. به گفته یک پزشک آگاه، در جواز دفن این افراد، تنها
از «اعتیاد» به عنوان علت مرگ آنان یاد می‌شود. در نتیجه نام‌شان اغلب در فهرست مرگ
ومیرهای ناشی از مصرف قرص برنج ثبت نمی‌شود.
به این ترتیب به نظر می‌رسد شمار مرگ و میر ناشی از قرص برنج بیش از اینها باشد.
ویژگی‌های مرگ‌آور
قرص برنج که به نام فسفید آلومینیوم نیز
شناخته می‌شود قرصی است که یک عدد آن قادر است هزاران شته را از بین ببرد.
از این قرص، گاز فسفید تولید می‌شود که
در جلوگیری از آفت‌زدگی برنج در انبار مفید است. به همین دلیل مسمومیت با این قرص هم
از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستی و هم به صورت خوراکی اتفاق می‌افتد.
مصرف خوراکی آن اما بر اساس این گزارش،
موجب حالت تهوع، درد معده، اسهال، تنگی نفس، لرز، عطش، سر درد، تشنج و کما می شود.
وقتی انسان این قرص را می‌خورد در محیط
گرم و مرطوب معده، از آن گاز فسفید آزاد می‌شود
که از طریق سلول‌ها جذب می‌شود و به سلول‌های قلبی، ریوی و انتهای عروق سرخرگی (سرخرگ‌های
ریز) آسیب وارد می‌کند و به سرعت انسان را دچار اختلالات کبدی، کلیوی، تنفسی، شوک،
نارسایی قلبی و افت شدید فشار و کما می‌کند.
دکتر غلامعلی جعفری- متخصص سم شناسی- در
زمینه مرگ با قرص برنج گفته است: «مرگ با قرص برنج مرگ بسیار دردناکی است و فرد عطش
زیادی به آب دارد. در این مرگ فرد تا زمانی که زنده است هوشیار و بیدار بوده و سوزش
بدی در بدن خود احساس می‌کند. بر اساس علامت‌های بالینی فرد دچار خستگی و کمبود اکسیژن
می‌شود. به‌طوری‌که بدنش رو به کبودی رفته و دچار خفگی سلولی خواهد شد. این روند روندی
غیر قابل برگشت است و مسمومیت با قرص برنج برابر با مرگ است.»
او در مورد زمان مسمومیت و مرگ بر اثر مصرف
این قرص گفت: «معمولا افراد زیر ۲۴ ساعت
فوت می‌کنند که زمان مرگ بستگی به ایرانی یا خارجی بودن قرص، تاریخ مصرف، میزان مقاومت
فرد و تعداد آن دارد.»
متاسفانه برخی عطاری‌ها به راحتی این قرص
را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند.
چرا قرص برنج؟
قرص برنج با ویژگی‌های کشنده، مدت‌هاست
به جای قرص‌های اکستاسی با علامت‌های مختلف و مربوط به این قرص در بازار غیر قانونی
مواد مخدر در ایران به فروش می‌رسد.
بر اساس نوشته یزدان نیاز، پزشک مشاور ساکن
ایران در زمینه ترک اعتیاد مواد مخدر، پیرامون چرایی مصرف قرص برنج به جای قرص نشاط
آور در وبلاگ شخصی وی، «کسانی که معتاد به مواد مخدر هستند با خوردن یک قرص برنج (فسفید
آلومینیوم) علاوه بر اینکه نمی‌میرند نشئه هم می‌شوند. حالا این معتاد‌ها فکر کردند
چون خودشان با این قرص نشئه می‌شوند حتماً بقیه هم با این قرص برنج نشئه می‌شوند؟»
این کارشناس مدتی پیش با تائید مصرف گاز
قرص برنج از سوی معتادان در ایران به رادیو زمانه گفت: «نسبت به قرص برنج و تاثیراتی
که دارد تنها معتادان باسابقه آگاهی لازم را دارند. بدن آنها با توجه به عادتی که به
مواد مخدر دارند، کمتر واکنشی نشان می‌دهد که به مرگ ختم می‌شود. جوان‌ها اما از چند
و چون این موضوع آگاه نیستند. فرد به قصد خوردن و گرفتن تاثیراتی چون تاثیرات قرص نشاط‌آور،
قرص برنج را می‌خورد و می‌میرد.»
این مشاور ترک اعتیاد با تاکید براینکه
بر اساس آمارهای موجود و رسمی، در طول دو سال گذشته هیچ فردی که آلوده به مواد مخدر
باشد، بر اثر خوردن قرص برنج جان خود را از دست نداده است، توضیح داد: «اگر این دسته
از معتادان به علت مسمومیت با قرص برنج فوت کنند، چون در جواز دفن‌شان از اعتیاد به
عنوان علت مرگ یاد می‌شود، جزو آمار مرگ و میر وزارت بهداشت به علت مرگ با قرص برنج
ثبت نمی‌شوند. به همین دلیل عنوان کردن این مسئله بدون تائید آماری گاه مورد تردید
همه قرار می‌گیرد. این واقعیت اما هست.»
طی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۰ در ایران هزار و ۳۱۱ نفر به علت مسمومیت با قرص برنج کشته شدند
که از این تعداد ۶۹۶ نفر
مرد و ۶۱۵ نفر زن بودند. حال با احتساب آمار سال ۹۱ تعداد قربانیان این قرص طی پنج سال گذشته
به هزار و ۹۰۹ نفر
قربانی این قرص شده‌اند. همه اینها بدون احتساب کسانی است که این قرص را به جای قرص
نشاط‌آور مصرف کرده‌اند.
مسمومیت با این قرص بیشتر در رده سنی ۴۰-۲۰ سال بوده است.