نوشته:
براد هوف
برگردان:
آمادور نویدی
چیزی‌که هم‌چنان
در سوریه آشکار می‌شود، ظاهراً حتی از بدترین مورد از سناریوهای طراحان اطلاعاتی
سال‌های ۱۹۸۰ پیشی‌گرفته است. سرهم‌بندی‌کردن تغییر رژیم ثابت کرده است که این طرح
خودش یکی از خطرناک‌ترین بازی‌هاست… محتویات گزارش اطلاعاتی سیا حاوی برخی از نقل
قولهایی‌ست که بنظر می‌رسد بطور قابل ملاحظه ای با رویدادهایی سازگارست که دهه‌ها
بعد در آغاز جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱ آشکار گشت: اگرچه ما قضاوت می‌کنیم که ترس از
تلافی و مشکلات سازمانی چالش جهت ایجاد یک (کشور) سنی دوم را غیرممکن میسازد، اما
واکنش بیش ازحد دولت نسبت به طغیا‌ن‌های جزیی مخالفان سنی ممکن‌ست که آغازگر جرقه
ناآرامی ها در مقیاس بزرگ باشد. رژیم در اغلب موارد جهت درهم‌شکستن جنبش اپوزیسیون
سنی منابعی در دسترس دارد، اما ما براین باوریم که خشونت گسترده در میان مردم می‌تواند
تعداد زیادی از فسران و سربازان سنی را به ترک خدمت ویا سرپیچی (از دستورات) تحریک
کند، و صحنه را برای جنگ داخلی تنظیم نماید… سنی ها ۶۰ درصد از سپاه افسران سوری
را تشکیل میدهند، اما در صفوف افسران رده پائین هستند؛ مردان آماده بخدمت سربازی
عمدتاً سنی هستند. ما براین باوریم که تجدید خشونت جمعی بین علوی‌ها و سنی‌ها می‌تواند
الهام‌بخش سنی‌ها در ارتش جهت تحریک علیه رژیم شود… مخالفان سنی از زمان اسد که
اخوان المسلمین را در اوایل سال‌های ۱۹۸۰ شکست داد، کمین کرده بودند، اما تنش‌های
عمیق باقی‌مانده بود – و پتانسیل برای حوادث کوچک را زنده نگه‌می‌دارند که به
اشتعال عمده خشونت‌های جمعی ناگهانی رشد یانبد… ازیاد خشونت بیش از حد نیروی دولت
در سرکوب چنین اختلالاتی ممکن‌ست توسط سنی ها به عنوان سندی از انتقام دولتی علیه
تمام سنی‌ها دیده شود، و حتی تظاهرات بیش‌تر گروه های سنی دیگر را تسریع کند. دولت
اشتباهاً این تظاهرات جدید را بعنوان تجدید حیات اخوان المسلمین می‌بیند و از نیروی
قهر و راه اندازی حملات خشونت آمیز علیه طیف گسترده رهبران جامعه سنی و همچنین علیه
آن‌هایی استفاده می‌کند که درگیر در تظاهراتند. چنان‌چه خشونت دولت علیه
تظاهرکنندگان الهام‌بخش خشونت بین جوامع متمرکز گسترده بین علوی‌ها و سنی‌ها شود،
تلاش‌های رژیم جهت حفظ نظم از پا می افتد… به نظر ما، یک رژیم سنی که توسط میانه‌روهای
متمایل به کسب و کار کنترل شود، به به بهترین نحوی به منافع آمریکا خدمت می‌کنند.
میانه‌روهای کسب و کار نیازی قوی در کمک و ساخت سرمایه داری غرب جهت اقتصاد خصوصی
سوریه می‌بینند، بنابراین، راه را برای روابط قوی‌تر با دولت‌های غربی باز می‌کنند.
سندی که اخیراً سیا
از رده محرمانه خارج کرده است، سناریوهای متعدد فروپاشی رژیم سوریه در دولت حافظ
الاسد، و درگیری سوریه با اسرائیل و غرب را در یک «جنگ کثیف» نامرئی در وسط بحران
دیپلوماتیک بررسی می‌کند، و نشان می‌دهد که سوریه در سطح بی سابقه‌ای از انزو بوده
است.
یادداشت ۲۴ صفحه ای سابقاً محرمانه، با
عنوان: سوریه: سناریوهای تغییرات سیاسی
شگرف (۱) در ژوئیه سال ۱۹۸۶ منتشر شد، و در درون دولت ریگان و مدیران سازمان‌ها،
ازجمله مشاوران ریاست جمهوری، شورای امنیت ملی، و سفیر آمریکا در سوریه توزیع گشت.
این یادداشت در آخرین گزارش کریست ( ابزار تحقیق یادداشت‌های سیا) و در میان بیش
از ۹۰۰ هزار سند ظاهر شد که به‌تازگی از رده خارج شده اند (۲(
یک گزارش «بشدت
محدود»
نامه پوشش یادداشت،
توسط مدیر مسائل جهانی سیا(۳) پیش نویسی شده بود (خود گزارش توسط مرکز بی ثباتی و
براندازی بخش خارجی)، آماده شده بود و هدف معرفی ارائه «شماری از سناریوهای احتمالی
بود که می‌توانست به سقوط رئیس جمهور اسد
و یا تغییر چشمگیر در سوریه منجر شود».
این گزارش با جدیت
بیش‌تری هشداد می‌دهد، «بدین دلیل که تجزیه و تحلیل خارج از متن مستعد سوء تفاهم‌ست،
توزیع خارجی بشدت محدود شده بود». لیست پخش محدود گزارش (که برای افراد خاص بالای
امنیت ملی، و نه تمام سازمان‌های امنیتی فرستاده شد) نشان می‌دهد که این تصمیم در
بالاترین سطوح دولت ریگان درنظرگرفته شده بود.
جنگ‌های فرقه ای
آینده برای سوریه
محتویات گزارش
اطلاعاتی سیا حاوی برخی از نقل قولهایی‌ست که بنظر می‌رسد بطور قابل ملاحظه ای با
رویدادهایی سازگارست که دهه‌ها بعد در آغاز جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱ آشکار گشت:
اگرچه ما قضاوت می‌کنیم
که ترس از تلافی و مشکلات سازمانی چالش جهت ایجاد یک (کشور) سنی دوم را غیرممکن میسازد،
اما واکنش بیش ازحد دولت نسبت به طغیا‌ن‌های جزیی مخالفان سنی ممکن‌ست که آغازگر
جرقه ناآرامی ها در مقیاس بزرگ باشد. رژیم در اغلب موارد جهت درهم‌شکستن جنبش اپوزیسیون
سنی منابعی در دسترس دارد، اما ما براین باوریم که خشونت گسترده در میان مردم می‌تواند
تعداد زیادی از فسران و سربازان سنی را به ترک خدمت ویا سرپیچی (از دستورات) تحریک
کند، و صحنه را برای جنگ داخلی تنظیم نماید.[صفحه ۲](۱(
«دومین چالش جهت ایجاد
کشور سنی» اشاره ای به جنگ طولانی قبلی دولت علیه شورش اخوان المسلمین‌ست که در
قتل‌عام حما در سال ۱۹۸۲ به اوج خود رسید. در حالی‌که گزارش ترکیب ملی گرایی و
کثرث‌گرایی حزب بعث را دست‌کم می‌گیرد، تجدید و بهره‌برداری از گسست خطوط رقابت
فرقه ای جمعیت سنی علیه رهبریت علوی را پیش‌بینی می‌کند:
سنی ها ۶۰ درصد
از سپاه افسران سوری را تشکیل میدهند، اما در صفوف افسران رده پائین هستند؛ مردان
آماده بخدمت سربازی عمدتاً سنی هستند. ما براین باوریم که تجدید خشونت جمعی بین
علوی‌ها و سنی‌ها می‌تواند الهام‌بخش سنی‌ها در ارتش جهت تحریک علیه رژیم شود. [ص.
۱۲](۱(.
تغییر رژیم و
اخوان المسلمین
تمرکز زیادی بر این
احتمال داده شده است که اخوان المسلمین یکی دیگر از شورش‌های مسلحانه آینده را
رهبری کند که منجر به تغییر رژیم شود. (بویژه با توجه به شکست قاطع و زیرزمینی شدن
کامل اخوان المسلمین در سوریه تا اواسط دهه ۱۹۸۰)، لحن اسناد جهت تغییر رژیم،
اخوان المسلمین را بعنوان یکی از «مهم‌ترین احتمالات» در سه سناریوی آینده پیش‌نهاد
می‌کند، (سناریوهای دیگر عبارتند از: «مبارزه قدرت جانشین» و «واکنش ارتش جرقه
کودتای نظامی را می‌زند(.
پتانسیل احیای
«جناح میلیتانت» اخوان المسلمین در زیر معرفی شده است:
اگرچه سرکوب
اخوان المسلمین بشدت مخالفان مبارزه مسلحانه را کاهش داده است، اما ما ما قضاوت می‌کنیم
که هنوز برای یک جنبش اپوزیسیون سنی دیگر پتانسیل قابل توجهی وجود دارد. در بخشی
نقش اخوان المسلمین بهره‌برداری و هماهنگ ساختن فعالیت اپوزیسیون توسط گروه های
سازماندهی شده بود… این گروه ها هنوز وجود دارند، و تحت رهبری مناسب می‌توانند جهت
ایجاد یک جنبش بزرگ‌تر ائتلاف کنند… جوانان حرفه ای که پایه حمایت جناح میلیتانت
اخوان المسلمین را تشکیل میدهند؛ و بقایای خود اخوان المسلمین که بتوانند به
رهبران جنبش اپوزیسیون سنی جدید تبدیل شوند… [ص ص. ۱۳-۱۴](۱(
نقش اخوان المسلمین
در جنگ داخلی خشونت آمیز فرقه ای به عنوان جرقه تشدید پتانسیل جنبش‌های کوچک
اعتراضی سنی دیده شده است:
مخالفان سنی از
زمان اسد که اخوان المسلمین را در اوایل سال‌های ۱۹۸۰ شکست داد، کمین کرده بودند،
اما تنش‌های عمیق باقی‌مانده بود – و پتانسیل برای حوادث کوچک را زنده نگه‌می‌دارند
که به اشتعال عمده خشونت‌های جمعی ناگهانی رشد یابند… ازیاد خشونت بیش از حد نیروی
دولت در سرکوب چنین اختلالاتی ممکن‌ست توسط سنی ها به عنوان سندی از انتقام دولتی
علیه تمام سنی‌ها دیده شود، و حتی تظاهرات بیش‌تر گروه های سنی دیگر را تسریع کند…
دولت اشتباهاً این
تظاهرات جدید را بعنوان تجدید حیات اخوان المسلمین می‌بیند و از نیروی قهر و راه
اندازی حملات خشونت آمیز علیه طیف گسترده رهبران جامعه سنی و همچنین علیه آن‌هایی
استفاده می‌کند که درگیر در تظاهراتند. چنان‌چه خشونت دولت علیه تظاهرکنندگان
الهام‌بخش خشونت بین جوامع متمرکز گسترده بین علوی‌ها و سنی‌ها شود، تلاش‌های رژیم
جهت حفظ نظم از پا می افتد.[صص. ۱۹-۲۰] (۱(
گزارش سیا فاز
نهایی تحول جنگ فرقه ای را شرح می‌دهد که شاهد ورود جنگ‌جویان و سلاح‌های کشورهای
همسایه می‌شود. مطابق با گزارش سری سال ۱۹۸۳(۴) آمریکا خواهان عملیات پنهانی با
استفاده از عراق هم‌پیمان آن‌موقع بعنوان پایگاه حمله به سوریه بود، و تجزیه و تحلیل
سال ۱۹۸۶ می‌گوید، «که عراق ممکن‌ست جهت راه اندازی جنگ داخلی به آن‌ها سلاح‌های
کافی ارائه دهد»:
یک کمپین معمولی
خشونت‌آمیز علوی علیه سنی ها ممکن‌ست حتی سنی‌های میانه رو را در پیوستن به اپوزیسیون
تشویق کند. بقایای اخوان المسلمین – برخی ها که از تبعید در عراق برمی‌گردند – می‌توانند هسته اصلی رهبریت جنبش
را در دست بگیرند. اگرچه رژیم منابعی جهت درهم شکستن چنین اقدامات مخاطره آمیزی را
دارد، اما ما براین باوریم که حملات وحشیانه به شهروندان سنی ممکن‌ست که شمار زیادی
از افسران و سربازان وظیفه سنی را به ترک خدمت تحریک کند و یا به حمایت از مخالفان
طغیان کنند، و عراق ممکن‌ست که آن‌ها را با ارسال سلاح‌های مناسب در راه اندازی
جنگ داخلی کمک نماید.(صص۲-۱۲۱](۱(
یک رژیم سنی به
منافع اقتصادی غرب خدمت می‌کند
درحالی‌که سند در
درجه اول اکتشاف تئوریکی‌ست که سناریوهای تضعیف و سقوط رژیم سوریه را طرح می‌کند
(هدفش تجزیه و تحلیل و نه لزماً خط مشی‌ست)، نویسنده ذات «تحریک هدف‌مند) آن‌را
تأئید می‌کند (به مقدمه سند نگاه کنید)(۱) که با لیستی از نتایج مورد علاقه پایان
می یابد. یکی از نتایج تحریک‌آمیز یک «رژیم سنی» مطیع را توصیف می‌کند که به منافع
افتصادی آمریکا خدمت می‌کند:
به نظر ما، یک رژیم
سنی که توسط میانه‌روهای متمایل به کسب و کار کنترل شود، به به بهترین نحوی به
منافع آمریکا خدمت می‌کنند. میانه‌روهای کسب و کار نیازی قوی در کمک و ساخت سرمایه
داری غرب جهت اقتصاد خصوصی سوریه می‌بینند، بنابراین، راه را برای روابط قوی‌تر با
دولت‌های غربی باز می‌کنند.[ص.۲۴](۱(
از قضا، پس از یک
سری بمب‌گذاری‌های داخلی، دولت سوریه آمریکا و متحدانش را در براندازی پنهان در
سوریه متهم ساخت که باعث تنش‌های دیپلوماتیک در اواسط سال‌های ۱۹۸۰ شد.
حقه بازی‌ها و دیپلماسی
کثیف در سال‌های ۱۹۸۰
بنابر کتاب
برجسته پاتریک سیلز، اسد سوریه: مبارزه برای خاورمیانه(۵)، سال ۱۹۸۶ بزرگ‌ترین سال
انزوای سوریه در میان قدرت‌های جهان بخاطر بحران‌های دیپلماتیک و حوادث تروریستی
متعدد بود و سوریه را بیش‌تر و بیش‌تر در هوای سرد (تنها) گذاشت.
این سال
شامل«حادثه هینداوی» (۶) بود – یک تلاش اطلاعاتی
مورد حمایت سوریه که پرواز هواپیمای ال آل به تل آویو را برباید و منفجر کند – و
ممکن‌ست نزیر هینداوی که به عنوان یک جاسوس دوجانبه به نمایندگی از اسرائیل کار می‌کرد،
درگیر بوده و یا نباشد (۷). طرح خنثی شده محکومیت بین المللی سوریه را در بر داشت
و به عنوان یکی از توطئه‌های تروریستی معروف و نامأنوس در تاریخ زنده می‌ماند. نه
تنها سوریه و اسرائیل در سال ۱۹۸۹ یک‌بار دیگر در آستانه جنگ بودند، بلکه رشته ای
از تاکتیک‌های «حقه‌های کثیف» سوریه و دشمنان منطقه ای او در شکل دادن به نتایج
اولیه دیپلماتیک در لبنان و اردن مورد استفاده قرار گرفت.
در ماه‌های مارس
و آوریل سال ۱۹۸۶(ماه ها قبل از توزیع این یادداشت سیا)، رشته ای از انفجارات غیرقابل
توضیح، خودروهای دمشق و حداقل پنج شهر دیگر را در سراسر سوریه لرزاند (۸)، که در
قابل توجه ترین موج حملات از زمان جنگ سال‌های «۷۹-۸۲» با اخوان المسلمین، بیش از
۲۰۰ شهروند را کشت (همچنین نگاه کنید به اخبار بی بی سی بازشمار حملات)(۹(
کتاب پاتریک سیلز
حدس می‌زند که بمب‌گذاری‌ها، « در اواخر سال ۱۹۸۵با حقه های کثیف راه اندازی شد تا
علیه حامیان معروف تروریسم خاورمیانه تلافی شود و ممکن نیست که به سرهنگ اولیور
نورث و امیرام نیر از شورای امنیت ملی، و پرز کارشناس مبارزه با تروریسم بی ارتباط
نباشند» (۱۰(
سازگاری با بایگانی
آینده ویکی‌لیکس
خواننده عادی یادداشت ۲۴ صفحه ای سابقاً محرمانه، با عنوان
سوریه: سناریوهای تغییرات سیاسی چشمگیر (۱۱) بلافاصله تفکر استراتژیک بر سوریه را
تشخیص می‌دهد که بسیار مشابه چیزی‌ست که در
یادداشت‌های ساخت امنیت ملی آشکار شد، و دهه ها بعد در جنگ فعلی در سوریه
بکار گرفته شد.
هنگامی‌که تلگرام‌ها
یا اسناد اطلاعاتی آمریکا درباره تغییر رژیم (۱۱) در سوریه صحبت می‌کنند، آن‌ها
معمولاً از نظر استراتژیک در شکل خطوط گسست فرقه ای بهره‌برداری می‌کنند. در ماهیت،
این رویکرد عقب نشینی بوروکراسی امنیت ملی آمریکا در سوریه است.
یک نمونه (۱۲)
شناخته شده در دسامبر سال ۲۰۰۶ وزارت امورخارجه است. تلگرام (۱۳) از سفارت آمریکا
در سوریه فرستاده شد (و متعاقباُ توسط ویکی لیکس منتشر شد). تلگرام نوشت که هدف
کشف آسیب‌پذیری‌ها و ضعف‌های رژیم سوریه جهت بهره‌برداری (به سبک یادداشت‌های سال
۱۹۸۶ سیا) است:
بازی با ترس سنی‌ها
از نفوذ ایران: ترس‌هایی در سوریه وجود داند مبنی بر این‌که ایرانیان در هردو قطبی‌کردن
و تغییرکیش اغلب مردم فقیر سنی به شیعه، فعالند. اگرچه اغلب اغراق شده است، چنین
ترس‌هایی منعکس‌کننده عامل جامعه سنی در سوریه است که بشدت به گسترش نفوذ ایران در کشورشان از طریق
فعالیت‌های ساخت مسجد تا کسب و کار متمرکز شده است.
بخش دیگری از
تلگرام سال ۲۰۰۶ (۱۵) همان سناریویی را شرح می‌دهد که در یادداشت سال ۱۹۸۶، افزایش
«احتمال یک خودشکست بدلیل عکس‌العمل بیش از اندازه» از طرف رژیم را توصیف می‌کند:
تشویق شایعات و
علائم توطئه خارجی: رژیم بشدت به شایعات درباره توطئه کودتا و بی‌قراری در سرویس‌های
امنیتی و نظامی حساس است. متحدان منطقه ای مانند مصر و عربستان سعودی باید تشویق
شوند که با چهره‌هایی مانند [معاون سابق رئیس جمهور عبدل حلیم ]خدام و [برادر جوان‌تر
حافظ] رعیفت اسد ملاقات کنند، و سپس با افشای مناسب این ملاقات‌ها، راهی جهت ارسال
چنین علائم (شایعات) پیدا کنند . این دوباره بر انزوای ترس رژیم و افزایش امکان یک
خودشکست بدلیل عکس‌العمل بیش از اندازه تکیه می‌کند.
و از قضا، رعیفت
اسد و خدام هر دو وسیعاً در یادداشت سال ۱۹۸۶، به عنوان بازی‌گران اصلی سناریوی
«مبارزه قدرت جانشین» آینده ذکر شده اند[ص. ۱۵](۱(
یک دولت اسلامی
در دمشق؟
در حالی‌که گزارش
سال ۱۹۸۶ سیا در پاراگراف پایانی خود موردی برای رژیم سنی میسازد که توسط «میانه
روهای سنی کسب و کار» در سوریه کنترل شده‌باشد، اما نویسنده تصدیق می‌کند که سقوط
دولت بعث در واقع می‌تواند طلیعه بدترین نتایج ممکن برای واشگتن و منطقه باشد:
«متعصبان مذهبی» ممکن‌ست بدنبال تأسیس «یک جمهوری اسلامی» باشند. پس از ظهور داعش،
اکنون کلمات اهمیت ویژه و و جدیدی بخود می‌گیرند.
اگرچه سنت سکولار
سوریه می‌تواند شرایط ایجاد یک جمهوری اسلامی را برای متعصبان مذهبی بشدت مشکل کند،
اما چنان‌چه آن‌ها پیروز شوند، به احتمال زیاد آن‌ها خصومت با اسرائیل را تعمیق
کرده و برای گروه‌های تروریستی حمایت و پناه‌گاه ارائه خواهند داد.[ص.۲۴](۱(
چیزی‌که هم‌چنان
در سوریه آشکار می‌شود، ظاهراً حتی از بدترین مورد از سناریوهای طراحان اطلاعاتی
سال‌های ۱۹۸۰ پیشی‌گرفته است. سرهم‌بندی‌کردن تغییر رژیم ثابت کرده است که این طرح
خودش یکی از خطرناک‌ترین بازی‌هاست.
درباره نویسنده:
براد هوف اهل
تکزاس و تفنگدار بازنشسته آمریکایی‌ست که پس از خروج از ارتش به خاورمیانه سفر
کرد، و سرانجام سوریه را به خانه دوم خود مبدل ساخت. او نویسنده مقالات زیادی در
بلاگ گزارش شام است که توجه بین المللی را بخود جلب کرده است. نوشته های او را می‌توان
در سایت ضدجنگ.کام، سوفریپ، مجله سیاست خارجی، و قناری (انگلستان) پیدا کرد.
منابع:
(۱)-
https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86T01017R000100770001-5.pdf
(۲)-
CIA’s latest CREST release (CIA Records Search Tool)
https://www.buzzfeed.com/jasonaleopold/the-cias-secret-history-is-now-online?utm_term=.yb8GD0dVV#.ctE45WJXX
(۳)-
https://www.cia.gov/offices-of-cia/mission-centers
(۴)-
https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP88B00443R001404090133-0.pdf
(۵)-
https://www.amazon.com/Asad-Struggle-Middle-Patrick-Seale/dp/0520069765
(۶)-
http://www.danielpipes.org/1064/terrorism-the-syrian-connection
(۷)-
http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/can-peace-expunge-his-crime-740106.html
(۸)-
https://en.wikipedia.org/wiki/1986_Damascus_bombings
(۹)-
http://news.bbc.co.uk/2/hi/7639137.stm
(۱۰)-
سیلز، پاتریک.
اسد سوریه: مبارزه برای خاورمیانه (برکلی، کالیفرنیا: انتشارات دانشگاه کالیفرنیا،
سال ۱۹۸۹) ص. ۴۷۴.
(۱۱)-
http://www.thecanary.co/2016/09/06/5-explosive-secret-intelligence-memos-syria-everyone-must-read-video/
(۱۲)
و (۱۳)-
http://www.truth-out.org/progressivepicks/item/33180-wikileaks-reveals-how-the-us-aggressively-pursued-regime-change-in-syria-igniting-a-bloodbath#a1
(۱۴)
و (۱۵)-
https://wikileaks.org/plusd/cables/06DAMASCUS5399_a.html
برگردانده شده از:
New Declassified CIA Memo Presents Blueprint for Syrian
Regime Collapse
By Brad Hoff
February 14, 2017
https://www.libertarianinstitute.org/2017/02/cia-memo-scenarios-of-syrian-regime-collapse/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر