انتخابهای معرفتی ما، همیشه، چنانکه میباید، از
گزینشهای ارزشیمان مجزا نیست و بسا اوقات نپسندیدن امری باعث میگردد تا به آن توجه
نکنیم و یا دستکمش بگیریم و از توانش غافل بمانیم. مسئلۀ مذهب مثالی از همین دست
است، بخصوص در مورد آنهایی که ارادت چندانی به اعتقادات و مناسک دینی ندارند.
مذهب، با وجود از دست دادن انحصار دیرینه اش در عرضۀ جهان بینی جامع و یاوری ایدئولوژیک
به قدرت سیاسی، هنوز در این زمینه ها نقش آفرین است و در زندگانی بشر تأثیرگذار ـ
داستان به هیچوجه محدود به جهان اسلام یا جمهوری اسلامی هم نیست.
در بارۀ رودررویی بین جمهوری اسلامی از یک طرف
و ایالات متحده و اسرائیل از سوی دیگر، تحلیل های بسیاری عرضه شده و میشود. این
رشته سر دراز دارد و جنبه های مختلف این کشمکش، موضوع کاوش های پرشمار خواهد شد.
نقداً، در بسیاری از پژوهشهایی که میبینیم، بر خصیصۀ مذهبی حکومت فعلی ایران تأکید
میشود و از جمله بر وجه آخرالزمانی سیاست جمهوری اسلامی، بخصوص محض ترساندن مردم
از «رفتار غیرعقلانی» حکومت اسلامی و تقویت این هراس با شایعه پراکنی در باب کوشش
این حکومت برای ساختن سلاح اتمی.
همین هوچیگری ها باعث شده تا برخی، بخصوص در بین
ایرانیان، تصور نمایند که در مملکتشان با حکومتی مذهبی سر و کار دارند و در طرف دیگر
با حکومتهایی غیر مذهبی که قرینه سازی غلطی است. تأثیر مذهب بر سیاست دو طرف دیگر
دعوا نیز قابل توجه است، به حدی که شاید بتوان گفت که ما در جمع و در ورای کشمکش
سه دولت، شاهد درگیری بین سه بینش مذهبی و در نهایت سه روایت رقیب از آخرالزمان
هستیم. از این دیدگاه به مسئله نگاه کردن ما را مختصری از مقولات معمول تحلیل این
کشمکش دور میکند ولی حداقل حسنش جلب توجه است به شباهت ها و تفاوت های رابطۀ سه
طرف دعوا با مذهب؛ علاوه بر این، اسباب تنوع هم هست.
ترسیم دورنمای درست مطلب محتاج مقدمه ای راجع
به فلسفۀ تاریخ است که مختصری انتزاعی است. این بخش خیلی طولانی نخواهد بود. راه
دراز نیست و منظره هم دارد. حال اگر کسی حوصله اش سر رفت، میتواند مستقیماً برود
سر بخش دوم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر